AKP Vergi Politikaları Dar Gelirlileri Zorluyor

AKP iktidarının yıllardır devam eden vergi politikaları, dar gelirli vatandaşlar üzerindeki etkisini arttırıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in dolaysız vergileri artırma ve dolaylı vergilerin payını düşürme yönündeki çabaları yeterli karşılığı bulamıyor. 2025 bütçesinde, iktidarın vergi istisna ve muafiyetleri aracılığıyla 3 trilyon 5 milyar TL tutarındaki vergi gelirinden vazgeçtiği ortaya çıktı.

Denetim Seferberliği Vergi Gelirlerini Artırmıyor

Vergi gelirlerini artırmak için Gelir İdaresi Başkanlığı’nı (GİB) “seferberliğe” çağıran Şimşek, Organize Sanayi Bölgeleri ve şehirler arası yollarda polis eşliğinde denetim ekipleriyle yeni bir uygulama başlatmayı planlıyor. Ancak 40 bini taşrada olmak üzere toplamda sadece 40 bin 665 personelle çalışan GİB’in, bu kapsamlı denetim yükünü kaldıracak kapasitesi bulunmuyor.

Öte yandan, dolaylı vergilerde herhangi bir indirim öngörülmemesi, yoksul kesimden alınan vergilerin artacak olduğuna işaret ediyor. GİB’in 2024 Faaliyet Raporu’na göre, KDV ve ÖTV’nin toplam vergi gelirlerindeki payı %51,71 iken, diğer dolaylı vergilerle birlikte bu oran %65,9’a yükseldi. Dolaysız vergilerin oranı ise sadece %34,1.

Zenginler Vergiden Muaf, Dar Gelirliler Yük Altında

Son 10 yılda dolaylı vergilerin toplam vergi içindeki payının %66 olduğu görülüyor. Bu sistemde işsiz, emekli veya asgari ücretli her harcamada zenginlerle aynı oranda vergi öderken; yüksek gelir sahipleri gelirlerinin büyük kısmını vergiden muaf tutabiliyor.

2025 bütçesinde vergi harcamalarından görülen 3 trilyon 5 milyar TL’lik muafiyet ve istisna, iktidarın ekonomik krizin sorumluluğunu kimlere yüklediğini gösteriyor. Bu durum, sadece gelir adaletsizliğini değil, aynı zamanda artan sosyal eşitsizliklerin temel nedenini oluşturuyor.

Ek Bütçe ve Ağır Borç Yükü Bekleniyor

Ocak–Mart döneminde bütçe açığı 702 milyar TL’ye ulaşırken, nisan sonunda bu rakamın 1 trilyon TL’yi bulması bekleniyor. Bu da yıl sonunda hedeflenen 1.9 trilyon TL’lik açığın ilk dört ayda yarı yarıya gerçekleştiği anlamına geliyor. Uzmanlara göre yıl sonunda sapma yaşanması durumunda yeni bir ek bütçe gerekecek.

Mart ayında Merkez Bankası’nın faiz artışıyla birlikte kamu borçlanma faizleri artarken, Hazine, 100 TL’lik borç ödemesi için artık 130-140 TL arasında yeni borç almak zorunda kalıyor.

Vergi Adaleti Sadece Sözde

Zülfikar Doğan’ın ANKA ‘daki değerlendirmeye göre, Şimşek’in vergi adaleti söylemi, gerçek bir vergi reformunu değil günü kurtarma politikalarını içeriyor. 3 trilyon TL’lik vergi ayrıcalıklarına devam edilmesi, iktidarın gerçek anlamda adil bir vergi düzeni oluşturmak istemediğini gösteriyor.

İktidarın vergi politikaları, kaynak arayışında dar gelirli vatandaşları hedef alırken; büyük sermaye gruplarına sağlanan istisna ve muafiyetler kamu bütçesindeki açığı büyütmeye devam ediyor.