Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ardından bağışlar ve getirilen ek vergilerle birlikte milyarlarca lira toplandı. Buna karşılık, söz verilen evler bile hala depremzedelere teslim edilemedi. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın, “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu’na” göre AFAD’ın bağış hesabında 2 Şubat itibarıyla 128.9 milyar TL toplandı.
Bu bağışların ise sadece 79.3 milyar TL’si depremzedeler için harcandı. Bu harcamalar, hane başına 10 bin TL destek ödemesi, taşınma ve kira yardımı, yaşamını yitirenlerin yakınlarına yardımlar, tahliye yardımları, çadır ile çadır içi malzeme yardımları, gıda, hijyen seti ve Esen Kart ödemelerinden oluştu.
Depremden sonra işsiz kalan ve emekli aylığı bulunmayan 82 bin işçiye, günlük sadece 133 TL verildi. Muhalefet, konuyla ilgili, “İktidarın bölge için ayırdığı para AFAD’da yardım için toplanan paradan az” dedi.
EK VERGİLERE NE OLDU?
İşsizlik Sigortası Fonu’nda (İSF) milyarlarca liralık kaynak olmasına karşın kısa çalışma ödeneği kapsamında fondan yaklaşık 111 bin kişiye 989 milyon TL ödeme yapıldı. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlar, işsizlik maaşı alamayanlar ile emekli aylığı olmayan toplam 82 bin kişiye ise İSF’den günlük sadece 133.4 lira nakdi ücret desteği verildi. Toplamda yaklaşık 700 milyon lira nakdi ücret desteği ödendi.
Depremin bütçe üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek için ek vergiler getirilmişti. Rapora göre bu vergilerden sağlanan gelirler şu şekilde sıralandı:
– Kurumlara istisna ve indirim tutarları üzerinden ek vergi getirilmişti. Bu uygulamayla 73.5 milyar TL ek vergi geliri sağlandı.
– Maktu harç tutarları yüzde 50 oranında artırılmıştı. Ayrıca yolcu beraberinde getirilen telefon kullanım izin harcı 6 bin 91 TL’den 20 bin TL’ye yükseltilmişti. Yapılan düzenlemeyle, yaklaşık 10 milyar TL düzeyinde tahsilat artışı sağlandı.
– KDV artışlarından 92 milyar TL gelir elde edildi.
– Ek motorlu taşıtlar vergisinden 30.1 milyar TL ek gelir sağlandı.
– Genel kurumlar vergisi oranı yüzde 20’den yüzde 25’e çıkarılmıştı. Bankalar, şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri için ise yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilmişti. 80 milyar TL gelir elde edildiği tahmin ediliyor.
– Akaryakıt ürünlerinden litre başına alınan maktu ÖTV tutarları LPG’de 4 TL, benzin ve motorinde ise 5 TL tutarında yükseltilmişti. Bu düzenlemeyle de 85 milyar TL vergi geliri elde edildiği tahmin ediliyor.
